Amerika Birleşik Devletleri’nde, sanat dünyasını hem şaşırtan hem düşündüren bir müzayede gerçekleşti. İtalyan konsept sanatçısı Maurizio Cattelan tarafından tasarlanan, tamamen işlevsel ve 101 kilogram ağırlığında 18 ayar som altın tuvalet, New York’taki Sotheby’s Müzayede Evi’nde düzenlenen açık artırmada tam 12,1 milyon dolara alıcı buldu.
Eserin adı “America” olarak belirlenmiş. Cattelan, bu tuvaleti yaratarak ABD’deki aşırı zenginliği hicvetmeyi amaçladığını söylüyor. Sanatçı, konuyla ilgili olarak esprili bir ifade de kullanmış: “İster 200 dolarlık bir öğle yemeği yiyin, ister 2 dolarlık bir sosisli sandviç alın, tuvalette sonuç aynıdır” demişti.
Sotheby’s, başlangıç fiyatını da altının piyasa fiyatına göre koymuş: Açılış teklifi yaklaşık 10 milyon dolar olarak belirlendi. Alıcı kimliği ise resmî olarak açıklanmadı.
Tuvaletin üretildiği 2016 yılında Cattelan, benzer bir versiyonunu da Guggenheim Müzesi’ne yerleştirmişti ve o versiyon halka açık olarak “kullanılabilir” bir tuvalet olarak sergilenmişti. Ancak bu ikinci örnek, 2019’da İngiltere’deki Blenheim Sarayı’ndan çalınmış ve eserin izine bir daha rastlanamamıştı.
Bu alışılmadık eser, kapitalizm ve sanat değeri arasındaki ilişkiye yönelik keskin bir yorum sunuyor. Cattelan’ın işi, “sanat üretimi ile ticari meta değeri” arasındaki çarpıcı çakışmaya işaret ediyor.
