İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya’dan oluşan E3 ülkeleri arasındaki nükleer görüşmeler, 25 Temmuz’da İstanbul’da yapılacak. Dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde gerçekleşecek olan bu kritik toplantıda, başta İran’ın nükleer programı olmak üzere, bölgesel ve uluslararası güvenlik konuları gündeme gelecek. Bu önemli zirve, Haziran ayında İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği saldırıların ardından taraflar arasında yapılan ilk üst düzey temas olma özelliği taşıyor. Görüşmenin, bölgedeki gerginliğin azaltılması ve diplomatik çözüm yollarının yeniden canlandırılması açısından büyük önem taşıdığı vurgulanıyor.
Türkiye, son yıllarda uluslararası krizlerin çözümünde üstlendiği aktif arabulucu rolüyle dikkat çekiyor. İstanbul’un ev sahipliği yaptığı bu görüşme, ABD ile yürütülen dolaylı müzakerelerden tamamen bağımsız olarak organize ediliyor. Bu durum, Türkiye’nin tarafsız bir diplomasi platformu sunarak bölgedeki barışa katkı sağlama çabasının bir yansıması olarak görülüyor.
E3 ülkeleri, İran’ın nükleer programıyla ilgili taahhütlerini yerine getirmemesi ve müzakerelere geri dönmemesi durumunda, Birleşmiş Milletler yaptırımlarını tekrar uygulamaya koyabilecekleri yönünde uyarılarda bulundu. Bu kapsamda “snapback” adı verilen mekanizmanın devreye alınabileceği belirtiliyor. İran ise bu tehdidin siyasi ve hukuki olarak geçersiz olduğunu, özellikle de Batılı ülkelerin 2015’te imzalanan nükleer anlaşmadan tek taraflı çekildiklerini ve anlaşmanın şartlarının değiştiğini savunuyor.
Toplantının gündeminde, nükleer silahların yayılmasının önlenmesi, bölgesel güvenlik, denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi ve ekonomik yaptırımlar gibi başlıklar öne çıkıyor. Taraflar arasında, mevcut anlaşmazlıkların diplomatik yollarla çözülmesi ve bölgesel istikrarın sağlanması amacıyla atılacak adımlar değerlendirilecek. Ayrıca, görüşmelerin sonucunda olumlu bir ilerleme kaydedilirse, İran ve E3 ülkeleri arasındaki ilişkilerin yeniden canlanması ve uluslararası toplumun güvenlik endişelerinin azalması bekleniyor.
Tüm dünyanın gözünü çevirdiği İstanbul’daki bu zirvenin, Orta Doğu’da barış ve istikrar adına yeni bir dönemin kapılarını aralaması hedefleniyor. Diplomatik kaynaklar, toplantının verimli geçmesi halinde önümüzdeki aylarda daha kapsamlı görüşmelerin yapılabileceğini belirtiyor.
